Smog to palący problem w Polsce

Unia Europejska walczy z zanieczyszczeniem klimatu, ale minie jeszcze bardzo dużo czasu, zanim przyniosą one realne skutki. Już w 2008 roku opublikowana została dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/50/WE w sprawie jakości powietrza dla Europy. Polska powinna przestrzegać jej postanowień, ale najnowsze dane dotyczące smogu w krajach członkowskich UE nie są optymistyczne.

W 2019 roku szacowano, że przez smog rocznie umiera około 45 tys. Polaków, ale najprawdopodobniej w świetle najnowszych badań są to dane zaniżone. Nawet 20 proc. zgonów na świecie spowodowanych jest przez zanieczyszczenia powietrza związane ze spalaniem paliw kopalnych, jak alarmują naukowcy z Uniwersytetu Harvarda i University College London. Podobne wyniki zostały opublikowane w czasopiśmie Environmental Research – rocznie ponad 8,7 mln ludzi umiera z powodu stanu powietrza. Niestety, ale Polska znajduje się na szczycie niechlubnego rankingu dotyczącego śmierci z powodu smogu. Niemal 94 tys. zgonów rocznie spowodowanych jest przez zanieczyszczenia w powietrzu, którym oddychamy.

Szwajcarska firma IQair, która specjalizuje się w systemach oczyszczania powietrza, postanowiła zbadać, w których miastach w Europie norma zanieczyszczeń PM2,5 jest najbardziej przekroczona. W europejskim rankingu IQair na pierwszym miejscu znalazło się niewielkie miasteczko na Śląsku – Orzesze. Liczy ono 20 tys. mieszkańców, którzy oddychają powietrzem o bardzo złej jakości. Średnie stężenie pyłu zawieszonego PM2,5 osiąga w tym miejscu 44,1 mcg/m3, podczas gdy w styczniu, listopadzie i grudniu rekordowe pomiary to odpowiednio 92,9, 81,5 oraz 96,3 ng/m3. Jedynie w lipcu w Orzeszu pomiar zanieczyszczeń mieścił się w normie, która dla pyłu PM2,5 wynosi zaledwie 0–10 ng/m3.

Orzesze nie jest wyjątkiem w naszym kraju. W czołowej pięćdziesiątce w tym samym rankingu znalazło się jeszcze siedem innych polskich miast, m.in. Goczałkowice Zdrój na pozycji 14., gdzie średni poziom pyłu zawieszonego PM2,5 w powietrzu wynosi aż 33,6 ng/m3, a na 23. miejscu – Ksawerów – ze średnią 28,7 ng/m3. Oprócz Polski, w rankingu sporo jest miast z Bałkanów i z Włoch. W światowym zestawieniu prym wiodą Chiny z miastem Hotan, nad którym stale unosi się gęsta chmura smogu.

Do powstawania smogu przyczyniają się tak zwane kopciuchy, czyli stare piece na paliwa stałe, które powodują, że do atmosfery przedostaje się ogromna ilość zanieczyszczeń. Polska w całej Unii Europejskiej ma najgorszą jakość powietrza. Szacuje się, że za ponad 90 proc. przypadków przekroczenia dopuszczalnych norm zanieczyszczenia odpowiedzialne są systemy grzewcze gospodarstw domowych. Problemem jest to, że na około 5 mln budynków jednorodzinnych większość powstała w latach 1945–1970, a dominującym w nich źródłem ogrzewania są kotły węglowe.

W związku z koniecznością ograniczania smogu w kraju oraz z widmem kar, jakie mogą nałożyć na Polskę instytucje unijne, rząd zdecydował się na wprowadzenie programu „Czyste powietrze”. W jego ramach można otrzymać dofinansowanie termomodernizacji budynków i do wymiany starych pieców na nowe, bardziej ekologiczne.

Z programu „Czyste powietrze”, który realizowany będzie w latach 2018–2029, można skorzystać m.in. z AmeriGas, wymieniając swój stary kopciuch na piec gazowy na gaz płynny LPG. To rozwiązanie odpowiednie głównie dla domów, w przypadku których dostęp do sieci gazu ziemnego jest utrudniony. LPG, czyli gaz płynny, jest mieszaniną propanu i butanu. W wyniku jego spalania powstają dwutlenek węgla i woda, które nie powodują obniżenia jakości powietrza. Dzięki zmianie sposobu ogrzewania na LPG można przyczyniać się do zminimalizowania smogu w swoim bezpośrednim otoczeniu. Polacy są coraz bardziej świadomi pod względem ekologicznym i wiedzą, że należy podejmować działania, które ograniczają stopień zanieczyszczenia powietrza.